Popular Posts

Saturday, March 19, 2011

Sa Tóir ar an Aisling Arís!

Nuair a cailleadh Luachanna na hAislinge


Dhá chapall: Trá Dhomhnach Bhait, Meitheamh 2008
Níl dabht ar bith ann ná gur chailleamar, sinne Éireannaigh Gaeil atá i gceist agam anseo gan aon agó, ár mbealach i gceo trom millteanach ré an Tíogair Cheiltigh.  Leanamar an Droch-Aisling, Aisling an Rachmais Aisling an tSaibhris amháin.  Tá cara liom a deir gur shórt frithfhreagartha ar an nGorta Mór a tharla sna blianta cinniúnacha sin 1845-1848 nuair a thréig an tír go léir nach mór na seanluachanna i bhfábhar luachanna bréagacha an ábharachais agus an tomhaltachais.  Sea, leanamar an Droch-Aisling agus sa deireadh thiar bhíomar gafa i dTromluí uafásach na féimheachta.

Sa Tóir ar an Sean-Aisling Arís 

Cad a bhí sa tSean-Aisling?  Bhuel, bhí luachanna bunúsacha ann cosúil le cuidiú lenár gcomharsana, luachanna a bhaineann leis an gcomhphobal, luachanna a bhaineann leis an mbeagán seachas an mórán, leis an dóthain seachas an bharraíocht.  Le linn ré an Tíogair Cheiltigh ní raibh aon mhaith sa dóthain.  Is sa bharraíocht amháin a bhí an fiúntas.  Ar bhealach chailleamar ár n-anam, fiú anam na tíre leis an fhírinne a rá.  Is cuimhin liom nuair a bhí me i mo pháiste beag bídeach go mbuaileadh uncail linn isteach inár dtigh-ne agus go n-insíodh se seanscéalta dúinn, agus tharla sin i mBaile Átha Cliath agus ní in aon bhaile beag thíos faoin tuath.  Ach, mo léan, tharla sin sna seascaidí is sna luathsheachtóidí den chéad seo caite.  Na laethanta seo bíonn paistí beaga agus déagóirí gafa i gcluichí ríomhaireachta don chuid is mó.  Tá ré na leitheoireachta marbh nach mór.  Sin luach mhór amháin eile a bhí againne mar ógánaigh - bua na léitheoireachta. Sin rud tábhachtach, rud nach féidir a mheas nó a luacháil i gcultúir ar bith.  Ní féidir luach airgeadúil a chur ar shamhlaíocht an duine dhaonna.  

B'shin a thuig ár scríbhneoirí chumasacha mar W.B. Yeats, J.M. Synge agus James Joyce féin.  Thuigeadar go domhain an tábhacht agus an éifeacht a bhí sa tsamhlaíocht mar bhua luachmhar d'aon phobal ar bith, d'aon náisiún ar bith ar dhomchla an domhain bhig ghlais seo.  Mar a dúirt Stephen Dedalus, agus gan dabht ar domhan ba é an Stephen Dedalus seo an carachtar ba ghaire ina gcuid leabhar do phearsantacht Joyce féin.  D'fhág sé tír na hÉireann chun a Aisling fhéin a leanúint.  Séard a chuir sé roimhe mar aidhm in a shaol nó: "to forge in the smithy of my soul the uncreated conscience of my race."

Filleadh ar na Sean-Luachanna

Spéir ar Thrá Bettystown, Iúl 2008
Is amhlaidh go bhfuil gaois na h-aoise sna sean-luachanna sin mar chosain agus chothaigh siad seanfhundúirí ár gcultúr síos tríd na h-aoiseanna.  Sin iad na luachanna a chailleamar le linn ré an Tíogair Cheiltigh - atá adlactha faoi dheireadh, Buíochas leis na Déithe uilig.  Ceapaim go bhfuil ceacht tábhachtach foghlamtha againn, sé sin nach féidir droim láimhe a thábhairt leis an gcultúr agus leis na luachanna suntasacha a ghabhann leis.  Sin a bhí i gceist, ceapaim leis an bhfuinneamh agus leis an spriorad agus leis an anamúlacht agus leis an spraoi dosmachtaithe a bhí so-fheicthe agus so-mhothaithe fiú sna paráideanna Lá 'le Phádraig a tharla ar fud an domhain mhóir nach mór, in aon áit ar chuir an Diaspóra Gaelach fúthu ní amhain sna seanlaethanta ach sa nua-haois chomh maith.

Ar an gcaoi chéanna sin a bhí i gceist i gcuairt an taoisigh ar Washington.  Sé sin, bhronn Éanna Ó Cionnaith i bhfad níos mó ná babhla seamróige ar Uachtarán na Stát Aontaithe.  I ndairíre píre bhronn sé Aisling Nua, Aisling na Sean Éireann agus na Nua-hÉireann, Aisling na SeanGhael agus Aisling na Nua Ghael ar Obama.  Agus bhronn an tUachtaran Óbama Aisling Gheal thar n-ais ar an Taoiseach agus fianaise na hAislinge ar fáil sa chuairt a thabharfaidh sé orainn anseo i Mí Bealtaine.  Ní feidir clabhsúr a chur leis an alt beag seo agam gan tagairt a dhéanamh d'oráid bhreá chorraitheach a rinne an tIar Uachtarán Bill Clinton le déanaí nuair a bhí sé ag caint ag lón speisialta sa New York Yacht Club, áit ar bhronn sé duais bliantúil iris Irish America ar John L Lahey, fear a bhí bainteach in eagrú Pharáid Lá 'le Phádraig le ní ba mhó ná tríocha bliain sa mhórchathair sin.  Seo mar a dúírt Clinton:

“Somehow, we need to help our friends there not just to recover but to keep their heads on straight while they are recovering.” Ireland, he said, had voted to make a new beginning by way of a political change.
It should never be assumed again, he said, that any given level of prosperity was permanent, that any economic arrangement could not be improved, and that any clever thing done might not be tinged with a little arrogance carrying the seeds of its destruction. “We should remember that what we loved about Ireland was how green and beautiful it was . . . how beautiful the poetry and prose were . . . and how wonderful the music and the dance are.”

Mr Clinton said he was convinced if everybody had “30 lucid minutes” before passing away, almost nobody would use them to think “how cool it was when we got rich”. He added: “We would think about who we liked and who we loved and how the flowers smelt in the springtime . . . when we made the passage from youth to adulthood . . . and what it was like when our children were born or when we gave our daughters away at the altar.”

Mr Clinton said the thing people loved about Ireland had almost nothing to do about whether it was financially successful or not.  “It was what it was at the core. Ireland will be great and prosperous and wonderful again, simply by recovering what it is at the core. So it is for us not only to give advice, investment and support, but to scrape away the barnacles which have clouded the vision of the place we love.” (Buail ar an nasc seo: Irish Times )
Nach fíor dhó, a chairde?

Friday, March 18, 2011

Dóchas vs Éadóchas

Ceannasaíocht

An rud is mó a bhí de dhíth ar Éirinn le linn chomhrialtas Fhianna Fáil agus na nGlasach nó easpa ceannasaíochta.  Bhí sé sin thar a bheith soiléir.  An lá cinniúnach úd nuair a bhailigh na h-iar-airí den chomhrialtas lofa sin i dTeach Farmleigh i bPáirc an Fhionnuisce agus gur thánadar go léir ina gcarranna stáit - mercs agus a leitheidí - amhail is gur phrionsaí meánaoiseacha iad bhí sé soiléir go raibh an port seinnte ag an rialtas céanna.  Bhíos féin ag éisteacht le clár raidio Joe Duffy - gídh is nach maith liom an clár céanna - an lá sin nó b'fhéidir an lá dar gcionn - ní cuimhin liom go baileach anois, ach is cuimhin liom go rí-shoiléir an méid fuatha is a bhí ag na gnáthdhaoine a bhí i dteagmháil fóin leis an seó leis na boic sin is iad ag sodar i ndiaidh na n-uasal.  Dúirt cainteoir amháin gur chuir an radharc mhustrach mhórchúiseach sin des na h-airí is iad go léir ina gcarr féin, duine ar duine, réim na gCumannach sa Rómáin faoin deachtóir Nicolae Ceaușescu i gcuimhne dhó.  Is liosta le h-áireamh na rudaí amaideacha agus fiú leithleiseacha a rinne an lucht riaracháin chéanna ach cur amu ama a bhéadh i gceist iad a liostáil anseo.  Ach an rud ar mhaith liom béim a leagan air anseo díreach ná nár thugadar aon cheannasaíocht fhiúntach ar bith d'éinne ar bith.

Éanna Ó Cionnaith agus an Cheannasaíocht

Nach iontach an fhíorchaoin fháilte a fearadh roimh an Taoiseach Nua sa Teach Bán i Washington Mheiriceá inné.  Agus nach iontach mórtasach iad na h-oráidí a thug sé fad b'ann dó.  Gan dabht ar domhan d'fhág sé an t-iarThaoiseach Cowen faoi scáth mór.  Státaire cumasach amach is amach atá in Éanna Ó Cionnaith, agus nílimse im' bhall d'Fhine Gael ná d'aon pháirtí polaitíochta eile.  Rinne mé an rud ceanann céanna is a rinne mo chomh-Éireannaigh is mo chomhshaoránaigh, sé sin, vótail me i gcoinne Fhianna Fáil toisc gurbh iadsan a dhíol an tír ar bhabhla anraith ("mess of pottage") má cheadaítear dom meafar ón Sean-Thioma a úsáid anseo.  Easpa ceannasaíochta den chéad scoth a bhí i gceist maidir leis an sean-rialtas lofa sin.  Ach tá sé sin go léír caillte i gceo tiubh an am ata caite.  Caithfimid maireachtáil san am i láthair.  Ta ré nua polaitíochta ann anois in Éirinn.  Tá ceannasaíocht chumasach dá cur i bhfeidhm.  Tá gearrthaí siar déanta i bpá, i sochair chomhchineáil, i gcostaisí cothabhála agus i gcarrannaí stáit d'airí agus d'iarThaoisigh.  Agus nach tráthúil é sin sa deireadh thiar?

Ar aon nós tá an lámh in uachtar anois ag an Dóchas ar an Éadóchas.  Sheas Fianna Fáil agus a gcomhleacaithe na Baincéirí mímhacánta agus na Forbróirí mí-ionraice don Éadóchas im' thuairimse.  Nach rí-chumasach dóchasach iad na páráideanna Lá 'le Phádraig a tharla ní h-amhain ó cheann ceann na tír seo ach ins na mórbhailtí eile ar fud an domhain mhóir, cathracha cosúil le Nua Abhrac Mheiriceá mar a ndeachaigh an Diaspóra Gaelach mar a thug an t-iarUachtarán Máire Nic Róibín ar na mílte imircigh ó Éirinn chuig gach cearn den phlainéad beag glas seo.

Agus tuar mór dóchais é dúinn go léir in Éirinn go bhfuil Uachtarán na Stát Aontaithe Barak Óbama le teacht go hÉirinn go luath - Dúirt sé go dtabharfaidh sé cuairt oifigiúil orainn i Mí Bealtaine ar a bhealach chun na Breataine.   Slán go deo leis na seanlaethanta leithleasacha Fhianna Fáil lofa agus fáilte Uí Cheallaigh roimh ré nua an Dóchais leis an gComhrialtas Nua!  Tá ré an Éadóchais adlactha agus ré an Dóchais ar tí tosú!