De réir mar a théimid in aois is ea a fhoghlaimímid – de ghnáth ar aon nós. Admhaím go bhfuilid ann nach ndéanann amhlaidh. Bíodh sin mar atá, foghlaimíonn formhór dínn de réir mar a shleamhnaíonn na blianta istigh. Caithfidh mé a rá gurb é an seanfhocal seo ceann des na cinn is fearr liom. Tá neart eagna agus mórán gaoise ann ceapaim: “Is fearr an tsláinte ná na táinte.” Uaireanta de réir an tSeabhaic, sé sin, Padraig Ó Siocfhradha, chuirtí dhá fhocal sa bhreis leis uaireanta, mar atá: “Is fearr an tsláinte ná na táinte (ar cnoc)”
Ciallaíonn an focal “táin” tread nó scata eallaigh le chéile. Is fuirist a thuiscint an dá fhocal sa bhreis más ea – sé sin d’fhéadfá fiú na táinte a fheiscint go soiléir ar na conic. Is rí-shoiléir agus so-fheicthe go gciallaíonn “táinte” saibhreas an tsaoil nó rachmas i dtír mar Éire atá bunaithe ar talamhaíocht.
Ar ais anois chuig smaointe mo chéad ailt. Ceann des na rudaí a fhoghlaimímid ná nach féidir le h-éinne aon bhlúire dá chuid mhaoine a thabhairt leis nó léí in am an bháis. Bhí seanfhocal Béarla ag m’athairse, sé sin, “There are no pockets in a shroud.” Is amhlaidh gur féidir é sin a aistriú go Gaeilge i bhfocail mar: “Níl aon phocaí i marbhfháisc.”
Mar sin múineann an seanfhocal seo ceacht maith tábhachtacht dúinn agus peirspictíocht thráthúil ar an saol.
Rud suntasach eile le tabhairt faoi deara inár seanfhocail ná gur féidir leis na h-eisteoirí sult agus súp a bhaint as draíocht na bhfocal. Bíonn imeartas focal nach beag ag baint leis na seanfhocail chéanna. Anseo, gan aon agó tá imeartas focal i gceist maidir leis an dá fhocal “tsláinte” agus “táinte.” Mar sin, ní amhain go mbíonn gaois agus eagna le fáil sna seanfhocail ach bíonn saibhreas teanga ag baint leo chomh maith.
Tá pictiúr beag uaslódáilte agam thuas, snap a ghlacas le linn dom féin agus dom' dheartháir Gearóid bheith ar saoire i dTuscán na hIodáile. Grianghraf de chraobhacha arda na gcrann ag Pistoia - Samhradh 2006.
