Popular Posts

Sunday, January 08, 2006

Píosa beag eile athfhoilsithe: An Treo Ceart


Tá sé thar am dom cúpla abairt a scríobh as Gaeilge. 'Sé an teideal a bhreacas thuas ná "An Treo Ceart." Bhí mé ag éisteacht le RTE 1 ar maidin agus ghlac mé misneach as an méid a bhí le rá ag an Aire Oideachais agus Eolaíochta mar gheall ar chúraí oideachais go ginearálta, ar na scrúdaithe oifigiúla agus go h-áirithe ar a tuairim go mba cheart curaclam na Gaeilge a athrú chun suim sa Ghaeilge a spreagadh i measc doine óga na tíre. Is iar-mhúinteor í féin - múinteoir le Gaeilge agus Stair. Bhí an t-ádh liom le déanaí bualadh léi nuair a tháinig sí chun na scoile s'againne chun dhá shaotharlann nua a oscailt go h-oifigiúil. Caithfidh me a rá go bhfuil fios a gnó agus a h-oifige ag an mbean chéanna - ar a cumas ceisteanna a fhreagairt go macánta agus go tuisceanach. Thugas faoi deara go raibh caidreamh maith aici chomh maith leis na daltaí - rud nach ionadh ós iar-mhúinteoir í. (Ach ní leanann sé sin go lóighciúil mar bhí Ó Diomsaigh ina Aire roimpi agus ní raibh caidreamh maith aige fiú leis na múinteoirí, bíodh is gur mhúinteoir gairmthreorach é roimh bheith ina theachta dála dó) Sea, Tá Mary Hanafin ag dul sa treo ceart agus tá sí ag taispeáint an bhealaigh dá comhleacaithe sa Roinn. Maith thú a Mháire!Ceapaimse féin go mba cheart níos mó béime a chur ar an teanga labhartha. Ceart go leor tá Cluastuiscint agis fiú Scrúdú Cainte sa Ghaeilge san Ardteist le tamall maith de bhlianta, ach tá a fhios agam gur sádh na rudaí seo isteach ar shiollabas seanbhunaithe, siollabas nach ndearnadh mórán leasaithe air i ndáiríre píre. Tá an siollabas Gaeilge curtha as racht le h-ualach mór litríochta. Sea, is maith liom féin litríocht - tá suim thar an gnáth agam inti agus léim go leathain sa Bhéarla, leathain go leor sa Ghaeilge, píosaí beaga san Iodáilis agus sa bhFraincís, ach ní h-ionann an lítríocht agus an teanga. Ceart go leor is féidir le múinteoir cuíosach maith feidhm iontach a bhaint as an lítríocht ar mhaithe leis an teanga. Glacaim leis sin go h-uile is go h-iomlan. Ta go leor cairde agam a bhfuil cumas maith acu san Iodailis nó sa bhFraincís agus nach fiú a lua an méid beag suarach Gaeilge ata ar a dtoil acu. Is mór an trua é seo. Ní thuigeann na gnáth scoláirí sna scoileanna gur teanga laethúil, labhartha í an Ghaeilge mar ní raibh siad riamh i nGaeltacht ar bith, mar níor chuala siad riamh an Ghaeilge á labhairt i gcomhthéacs nádúrtha.Leasaithe ar an siollabas nó ar an gcuraclam - sea, tá sé thar am ach caithfimid dul cuíosach mall sa mhéid sin - mar a deirtear sa Laidin: "Festina lente" nó " "make haste slowly".Leasaithe nó moltaí a thagann isteach im' aigne: (1) siollabais na dteangacha nua-aimseartha uile a scrúdú féachaint cad iad na rudaí ó thaobh cur chuige de a oibríonn (ii) go mba cheart marcanna a thabhairt do dhaltaí as dul go dtí an Ghaeltacht. Ba cheart go rachadh gach dalta go dtí an Gaeltacht uair amháin roimh an Teastas Sóisearach agus uair amháin eile roimh an Ardteist. Nuair a bhí mé ag déanamh cúrsa san Iodáilis le déanaí cuireadh an-bhéim ar chúrsa Iodáilise a dhéanamh i dtír a labhartha agus fuaireamar "credits" no creidiúintí chuige seo. Dá scrúdófai scéim mar seo thabharfadh sé níos mó airgid dos na Gaeltachtaí, gan trácht ar an instealladh dóchais. (iii) níos mó cúraim a thabhairt do scríobh nótaí, litreacha, ríomhphostanna 7rl (iv) Feidhm a bhaint as aistriúchán ó Bhéarla go Gaeilge agus ó Ghaeilge go Béarla, (v) scrúdaithe cloze, (vi) na meáin chumarsáide - Raidio na Gaeltachta agus TG4 - scannánaíocht - a laghad nó a mhéad ata ann a úsáid.Is rudaí fánacha na moltaí sin agam - gan dianmhachnamh nó iniúchadh ceart déanta agam, ach tagann siad ó mo thaithí féin - níos mó ná 25 bliana.Rudaí eile a chuir ag machnamh agus ag smaoineamh mé ná bheith ag éisteacht leis an sár-amhránaí agus sárchumadóir John Spillane ar maidin. Tá neart Gaeilge ag an bhfear céanna agus clár iontach uilíoch aige ar RnaG - is breá liom bheith ag éisteacht leis. Tugtar "Rogha John Spillane" ar a chlár ar RnaG. Seo "rap" iontach a scríobh sé dá chlár: "TÁ FÁILTE IS FICHE ROMHAIBH A ÉISTEOIRÍ GO CLÁR NA HOÍCHE ANOCHT DE ROGHA JOHN SPILLANE AGUS IS MISE JOHN AN SPEAL SPILLANE TUGAIGÍ I MO THEANNTA A CHÁIRDE SEAL LEIS AN SPEAL SEAL FÁNACH LEIS AN SPEALÁNACH TAMALL EILE AG ÉISTEACHT LE CEOL NA SPEILE GAOLUINN NA GALLTACHTA AR RAIDÍÓ NA GAELTACHTA STÁISIÚN AN NÁISIÚIN AG TEACHT CHUGHAIBH ANOCHT Ó CHEARTLÁR NA CRUINNE CORCAIGH NA GCLOG NA GCUAN IS NA GCNOC AGUS BOSCA SEODA ATÁ AGAM DAOIBH AR AN GCLÁR ANOCHT BOSCA SEODA LE SCAIPEADH FÉ BHÚR GCOSA FÉ BHÚR GCLUASA IS FÉ BHÚR GCROÍTHE.......... " Tá suíomh maith aige ar an Idirlíon ag www.johnspillane.ie
Tá pictiúr eile a ghlacas le déanai i Newbridge House iniata agam leis an bpost seo - pictiúr de chrainn le linn an fhómhair!! Táimid ag tnúth leis an Earrach agus an fás nua!!!