Popular Posts

Monday, May 01, 2006

An Dara Litir den Aibítir



Beith nó “Birch”
Beith = B = an dara litir d’ aibítir na Gaeilge.

Tugtar an t-ainm “Betula pendula” ar an “Silver Birch” agus an t-ainm “Betula pubescens” ar an “Downy Birch” sa Laidin – sé sin na hainmneacha  beachta eolaíochta atá orthu araon.  Tá an bheith bainteach le breith agus le páistí óga.  Baintí úsaid as an gcrann seo sna seanlaethanta chun scuaba a dhéanamh toisc  a leithéid de chraobhacha beaga is atá aici.   Bhíodh scuab beithe nach mór i ngach tigh sna seanlaethanta. Is siombal í an bheith mar sin den bhreith agus den athbhreith, den tsíoraíocht, den óige, den ghrá agus den ghlaineacht (= purity).  Sa scéal iontach sin a d’fhoghlaimíomar ar scoil – “Tóraíocht Dhiarmada agus Ghrainne” – léigheamar go ndearna Diarmaid leaba as luachair (rushes) agus as barr chraobhacha na beithe mar leaba grá dó fhéin agus do Ghráinne.

I bhfilíocht na Gaeilge sna sean laethanta tugtaí “finnbhean na coille” nó “the fair woman of the woods” ar an mbeith chéanna.  Chomh maith leis an leamhnán nó an ailm luaitear an bheith mar “aithig fedo” nó gnáthchrainn na coille.

Ag barr an phoist seo tá pictiúr de dhuilleog na beithe iniata agam.