Is é seo mo chéad bhlag as Gaeilge. Beidh gach iontráil sa bhlag seo sa teanga sin - teanga ar náisiúin agus ár sinsear. Táim an-bhróidiúil ar fad as bheith i mo Ghael agus as an nGaeilge atá ar mo thoil agam. Is cuid thábhachtach dár bhféinaitheantas í an Ghaeilge agus tá súil agam cur leis an méid Gaeilge atá cheanna féin ar an mblagchruinne! Beannacht leat a scríbhinn agus beannachtaí breise ar gach a léann thú!
Popular Posts
-
Anois tá na h-uimhreacha de na daoine bochta a maraíodh to tubaisteach sa chrith talún in Abruzzo na hIodáile fós ag ardú. Ó scríobh mé sa ...
-
Seanbhád in Árainn Mhór Bhuel tá an iomarca ama sleamhnaithe isteach ó scríobhas puinn ar phár na blagchruinne anseo in Aisling! Déanta...
-
Dánta is Geal Liom 7 Táim ag filleadh arís san alt seo ar dhánta an Díreánaigh. Ní bhíonn sé ag plé mórán le cúrsaí achrannacha an anama a...
-
Mo choischéimeanna féin i gCoill Sheantraibh le déanaí Bhuel, a chairde dile, tá an aimsir atá againn anois ar a laghad feiliúnach don Sé...
-
Ins an bpost deireanach luaigh mé cé chomh doimhin, géarchúiseach, agus gan dabht tuisceanach, is atá léargas Nic Dhomhnaill ar chúrsaí ban...
-
De ghnáth ní dhéanaim fógraíocht ar an mblag seo, ach tá mé díreach tar éis ríomhphost molta cineálta a fháil ó bhean arb ainm dí Nóra Áine ...
-
Dánta is Geal Liom 4 Mar a dúirt mé i mo phost inné is breá liom dánta de chuid Sheáin Uí Ríordáin. “Cén fáth sin?” a deir tú. Bhuel tá me...
-
Is cuimhin liom na blianta ó shin bheith i láthair ag léacht iontach i gColáiste na hOllscoile , Baile Atha Cliath . Is amhlaidh gur tugadh ...
-
Alan Harrison (1943-2005) Is maith is cuimhin liom an sár-léachtóir le Gaeilge agus an cumarsáidí cumachtach sin Alan Harrison . Is cúis mh...
-
Dánta is Geal Liom 10 Ba mhaith liom caint faoi dhá dhán is ansa liom sa phost cuíosach fada seo. Is féidir leis an léitheoir an dá cheann ...
Monday, February 12, 2007
Dánta is Geal Liom 4
Dánta is Geal Liom 4
Mar a dúirt mé i mo phost inné is breá liom dánta de chuid Sheáin Uí Ríordáin. “Cén fáth sin?” a deir tú. Bhuel tá meadarachtaí iontacha agus Gaeilge bhreá shaibhir fhileata ag an bhfile céanna. Cuireann a chuid dhánta faoi dhraíocht mé. Seachas sin cumann sé comhfhocail iontacha éifeachtacha – seo gné thábhachtach dá stíl shuntasach phearsanta i ndairíre. Is féidir an tionchur seo a fheiscint go rí-shoiléir i ndánta de chuid Sheáin Uí Thuama. Ní gá duit ach breathnú ar an dán leis a chuireas díreach sa phost roimhe seo.
Taobh amuigh de sin ta féith na fealsúnachta sa Ríordánach agus tuigfidh léitheoirí mo bhlag Béarla é seo mar tá suim nach beag agam san ábhar céanna. Ar aon nós cíorann Seán Ó Ríordáin ceisteanna móra doimhne na beatha, agus ní nach ionadh san mar bhí an eitinn air ó bhí sé an-óg agus d’fhulaing sé a pháis fhéinig maidir leis sin. Ach bíodh sin agus uile, i ndairíre píre is é cumhacht na bhfocal agus cumas an chumadóra an tréith is tábhachtaí ag aon fhile ar bith.
Dán de chuid an Ríordánaigh a thaithníonn go mór liom ná “Rian na gCos.” Dán is ea é seo a chíorann an cheist mhór sin na féiniúlachta, “Cé mé féin? nó “Cé mise?” Cuirimid an cheist seo orainn féin minic go leor. Is amhlaidh nach bhfuil freagra éifeachtach ar an gceist seo. I ndáirire píre is léir go bhfuil a lán freagraí, go bhfuil a lán “daoine” ionam. An mé an duine a bhí ar aithne agam agus mé im’ phaiste? An me an duine úd a d’aithin me agus me ag freastal ar an mbunscoil? Ar an meánscoil? Ar an ollscoil? Nuair a pósadh me? Mistéir amach is amach is ea an duine fiú dó fein! Tá Seán Ó Ríordain ag cíoradh an fhéinaitheantais sa dán seo. Is léir nach dtagann sé ar reiteach na faidhbe mar is mistéir atá i gceist, mistéir ar féidir linn a bhlaiseadh agus bhraitstint agus nach feidir linn a shárú.
An rud a chuireann an file ag smaoineamh na rian a gcos féin is é ag teacht thar n-ais dó dá theach nó don áit a d’fhág se ar dtús. An é an duine céanna é an duine a chuaigh amach agus an duine a thainig ar ais?
Rian na gCos
Anois ba mhaith liom bualadh leis
Nuair nach féidir é,
Ó dheas a ghabh sé an mhaidin sin,
Aneas ní thiocfaidh sé.
Maidin ghréine i gCiarraí
Ba chlos tríthí sruthán
Mar ghlór cailín fé cheilt sa chlaí
Is mé ag dul thar bráid.
Do shiúil sé liom an mhaidin sin,
Ár mbeirt ar aon chosán,
Ag siúl ar ais sea tuigeadh dom,
Chonac rian a gcos sa láib.
Ní raibh sé ann gur imigh sé,
Ní hann go has go brách,
An duine sin tá imithe
Atá sé siúd iomlán.
Mo dhuine bocht ‘bhí i bhfara liom,
Go raibh a anam slán,
Is anam gach a leanfaidh é
Dem dhaoinese go brách.
Is liomsa anois na cosa sin
Ar shiúil sé leo sa láib,
Ach ní mé a bhí i bhfara leis
Ag éisteacht le sruthán.
Níor saolaíodh mé gur cailleadh é,
Is mó mé i mise amháin,
Cailltear le gach focal mé,
Ach éiríonn le gach anáil.
An mé nua sin a leanann mé
Go gcomhlíontar mise amháin;
Scata a scrí’ na ranna seo
Duine as gach anáil.
Sceo ar sceo do scumhadh iad,
Na daoine seo dem chroí,
Ní hionadh gurb ionmhain liom rian
A gcos sa láib im shlí.
Scríobhtar seafóid, is é mo bharúil, faoi cad is file ann. Deir saineolaithe áirithe go gcaitheann file ar bith “guth amháin” a aimsiú. Ach ní sin a cheapann an Ríordánach agus táim ar aon intinn leis. Dar liom go bhfuil an ceart aige agus go bhfuil tacaíocht le fáil sa tsiceolaíocht na nua haoise seo, sé sin go bhfuil scata mór guthanna ionainn, go bhfuil a lán pearsana ionainn. Mar a deir Seán Ó Ríordáin thuas: “Scata a scrí’ na ranna seo” – ní guth amháin a scríobh é! “Is mó mé i mise amháin” – tá an ceart aige. Mar a duirt mé tá draíocht agus mistéir ag baint leis na focail agus leis an gcaint a mbaineanna an Ríordánach úsáid astu. Má léann tú ós árd an dán seo báfaí thú sa mhistéir agus sa dhraíocht.
An grianghraf a chuireas thuas ar barr ná ceann de rian mo choischéimeanna féin i ngaineamh na trá ag Damhnach Bat, Co Bhaile Átha cliath. Thógas é le linn samhraidh 2005.
Labels:
Dánta,
Filíocht,
Litríocht,
Scríbhneoireacht,
Spioradáltacht